Archive for December, 2012

هلوی ایرانی

December 20th, 2012

<![CDATA[در پستهای قبلی راجع به کلماتی که از زبان فارسی به زبانهای غربی رفته‌اند، چیزهایی نوشته بودم. یک مورد  جالب دیگر کلمه هلو در زبانهای غربی است. کلمه معادل هلو در زبان آلمانی Pfirsich است. ریشه این کلمه به کلمه لاتین Persica به معنای ایرانی برمی‌گردد. در حالیکه هلو میوه‌ای اصلا چینی است.
به نظر می‌رسد که هلو از چین به ایران و از ایران به غرب رفته  و آنجا در نبود اطلاع از نام و اصالت چینی آن، به میوه‌ای ایرانی شهرت یافته و به علت فقدان کلمه مناسب، «ایرانی» نام گرفته است. این نام بعدها  تدریجا به Persica در لاتین، Pfirsich در آلمانی و نهایتا Peach  در زبان انگلیسی تغییر یافته است.
کلمه شطرنج نیز سرنوشت مشابهی را، این از مبداء هند پیدا کرده است.
در مورد کلمه شکر نیز شاید بتوان حدس مشابهی زد.
]]>

Posted in زبانشناسی | Comments (1)

فرهنگ شهادت و ایثار

December 11th, 2012

<![CDATA[همکارم رو قبلا بهتون معرفی کرده بودم. بحثی با هم داشتیم که جالب بود. یادم نیست گفتم قبلا که در حال یاد گرفتن فارسی است یا نه. به هر حال، به عنوان یک مثال از حرف ث، کلمه ایثار را مثال آوردم. هرچی فکر کردم، کلمه مناسبی برای ترجمه ایثار پیدا نکردم. کنجکاو شدم و در منزل قدری جستجو کردم. نزدیکترین کلمه‌ای آلمانی که پیدا کردم، کلمه Opfer به معنای قربانی است که با مفهوم ایثار تفاوت اساسی دارد.
از یکی از دوستان که زبان‌ آلمانی خوانده‌ند نیست نیز پرسیدم، ایشان نیز همان کلمه فوق رو پیشنهاد کردند.
نتیجه‌ای که می‌توانم بگیرم، این است که در این فرهنگ کلا مفهوم ایثار به مفومی که در فرهنگ ما وجود دارد، موجود نیست.
 
نمونه دیگر کلمه شهید است. در آلمانی Märtyrer و در انگلیسی کلمه Martyr به شهید ترجمه می‌شوند. ولی تفاوت ظریفی وجود دارد. در فرهنگ غربی و مسیحی، به کسی که ما شهیدش می‌نامیم، شهید نمی‌گویند.
در فرهنگ ما شهید کسی (نظامی یا شهروند عادی) است که عمدتا در جنگ یا درگیری نظامی کشته می‌شود. خیلی مطمئن نیستم که درگیری باید ریشه مذهبی داشته باشد تا کشته شده شهید حساب شود یا این که کشته شده مثلا در درگیری مربوط به دفاع از مال نیز شهید محسوب می‌شود.
این فرد در فرهنگ غربی شهید محسوب نمی‌شود. در فرهنگ غربی متاثر از مسیحیت، شهید کسی است که حاضر به تغییر دینش نشده و مرگ را بر تعویض دین ترجیح داده است. سابقه تاریخی آن به زمان رومی‌ها قبل کنستانین برمی‌گردد. زمانی که مسیحی بودن دلیلی کافی برای اعدام شدن بود و مسیحیانی که با علم به این مطلب، حاضر به تغییر دین نبودند، شهید محسوب می‌شدند.
تفاوتهای ظریف این چنینی در زبان، می‌توانند راهنمای خوبی برای درک بهتر تفاوتهای فرهنگی و فلسفه مذاهب باشند.
 ]]>

Posted in زبانشناسی | Comments (4)